Twintig jaar geleden dacht ik na over hoe de wereld er vandaag uit zou zien. En, al schatte ik de technische ontwikkelingen best wel redelijk in, weinig van mijn toenmalige ideeën zijn grootschalig in de praktijk gebracht. Ik weet nu ook waarom. Mijn uitgangspunt was techniek, en hoe de techniek zich zou ontwikkelen. Dat plaatste ik in een sociale context. Dat is niet hoe het werkt. Om de toekomst te ‘zien’ is het wellicht veel beter om uit te gaan van geld. Geld stuurt de technische ontwikkeling. En die combinatie bepaald ons sociale landschap.

Data is geld waard. De beschikking over de juiste combinaties van data uit verschillende databanken is het nieuwe ‘digitale goud’. Het combineren, analyseren en interpreteren van data uit verschillende databanken heeft de toekomst.
Wij gaan databanken van alle data voorzien die bedrijven nodig hebben om ons (bestedings)gedrag te voorspellen en te beïnvloeden. En dat doen wij vrijwillig, want wij krijgen er iets voor terug: financieel voordeel.
Mijn wereld wordt een andere wereld dan de wereld van mijn buurman. Niet alleen omdat mijn buurman anders naar de wereld kijkt, maar meer nog omdat ons de wereld straks wordt aangeboden zoals wij hem willen zien.

Om te verduidelijken wat ik hiermee bedoel wil ik een paar voorbeelden geven. Hieronder schets ik een aantal huidige situaties en (mogelijke) toekomstscenario’s.

Reclame nu
Nu al kunnen wij zien dat reclame steeds meer persoonlijk gericht is. De brievenbus ligt nog iedere dag vol met folders, maar meer en meer zijn die persoonlijk gericht. Wanneer u een brochure ontvangt voor een nieuw model auto dan is dat niet willekeurig. Dat is gericht. Bepaald op basis van geslacht, inkomen, locatie en koopgedrag. Uw naam en adres zijn uit een data analyse naar voren gekomen als potentiële koper van die specifieke auto.
Vrouwen kijken naar andere televisie programma’s dan mannen. Reclame is hier op afgestemd.
Wanneer ik surf op het Internet met mijn computer dan zie ik andere reclame dan mijn vrouw via haar computer, ook al bekijken we dezelfde webpagina’s.
Het is allemaal al redelijk gericht op groepen individuen, maar nog altijd heel grof en massaal.
Dat gaat veranderen.

Reclame straks
U ontvangt een gerichte aanbieding voor een nieuwe auto. Met een op uw financiële situatie afgestemd voorstel. Op het moment dat u toe bent aan een nieuwe auto. Omdat u dat communiceert in de sociale omgeving. Omdat data analyses aangeven dat u tussen nu en twee maanden een nieuwe auto gaat kopen, hoeveel geld u daaraan wilt en kunt besteden en welke auto op uw verlanglijstje voorkomt.
Op televisie wordt reclame niet meer gekoppeld aan het programma dat wordt getoond, maar individueel afgestemd aan degene die op dat moment naar die televisie kijkt.
Wanneer ik achter de computer zit zie ik geen algemene – op mijn surfgedrag afgestemde – reclame meer, ik krijg persoonlijke aanbiedingen. Ik wordt aangesproken via de identiteit waarmee ik gebruik maak van websites, netwerken en systemen. Achter welk systeem ik ook plaats neem, advertenties zijn op mijn identiteit gericht.

Verzekeringen nu
Verzekeraars hebben tot doel meer geld via premies te innen dan dat zij aan vergoedingen uitkeren. Een ziektekostenverzekering geeft bijvoorbeeld voorlichting, biedt stoppen met roken cursussen aan en vergoed bijvoorbeeld relatief goedkope activiteiten wanneer die dure uitkeringen of behandelingen kunnen voorkomen.
De inboedelverzekeraar biedt gratis brandmelders aan.
Over een aantal jaren gaat dit veel verder.

Verzekeringen straks
In ruil voor korting gaan wij de verzekering volledig inzicht geven in ons doen en laten, ons gedrag.
Bewegen is goed en voorkomt ziekte. Onze schoenen geven door aan de verzekering hoeveel wij per dag lopen. Lopen wij te weinig, dan betalen we meer premie. Roken wordt geregistreerd, net als overmatig alcoholgebruik. Maar ook of wij voldoende ‘frisse’ lucht binnenkrijgen, niet te veel binnen zitten, of wij regelmatig eten en wat wij dan tot ons nemen.
Onze autoverzekeraar gaat in de toekomst monitoren hoe wij ons op de weg gedragen, waar wij rijden, parkeren en op welke tijden. Risicogedrag wordt via de premie bestraft, gewenst gedrag wordt vertaald in lagere premies.

Belastingen nu
Autorijden wordt via de belastingen onaantrekkelijk gemaakt. Openbaar vervoer gebruiken nog niet echt gestimuleerd. Wij betalen betalen belasting op ons afval, de energie die we gebruiken, de uitstoot die we veroorzaken, eigenlijk op alle gedrag dat onze regering als ‘ongewenst’ of ‘schadelijk’ beschouwt. Boetes voor te hard rijden bijvoorbeeld, of fout parkeren.
Dat zal meer en meer op de persoon worden afgestemd.

Belastingen straks
Iedereen betaald een hoog basistarief. Door het juiste gedrag te vertonen wordt belastingaftrek gerealiseerd. Niet dat je met het openbaar vervoer reist leidt tot belastingaftrek, maar het evenwicht tussen het gebruik van bijvoorbeeld de eigen auto en het reizen met het openbaar vervoer, de tijden waarop gereisd wordt, en met hoeveel personen je in de auto stapt, hoeveel brandstof je daarbij gebruikt, wat je uitstoot is en hoe je rijgedrag is gaan het verschil maken. De efficiëntie, doelmatigheid en noodzakelijkheid van het gebruik van middelen en goederen gaan bepalen hoe veel belastingaftrek jij tegemoet kunt zien.

Media nu
Honderden televisiekanalen, duizenden radiostations, miljoenen websites. Zappen, dat is tegenwoordig het sleutelwoord. Om te zien, te lezen en te horen wat ik wil zien, lezen en horen zappen wij ons een ongeluk door het aanbod.
Dat gaat veranderen, en wel heel sterk veranderen.

Media straks
Ik zie wat ik wil zien, ik hoor wat ik wil horen en lees wat ik wil lezen. Mijn televisie, mijn krant en mijn geluidsinstallatie weten hoe ik naar de wereld kijk, waar mijn interesses liggen en wat ik beslist ook niet wil, wat mijn irritatie oproept, of mijn afkeer.
En dus zie, hoor en lees ik nog slechts wat ik wil.
Hierbij is het niet de bedoeling om informatie voor mij onbereikbaar te maken, het is om mij te plezieren. Omdat ik het zo wil.

Omdat ik zo veel mogelijk dat tot mij wil krijgen wat ik wenselijk vind en daarvoor zo weinig mogelijk wil betalen en niet wil worden afgeleid door informatie (of reclame) die niet voor mij bestemd is of mijn interesse niet heeft..

Als data het ‘digitale goud’ is. En, als geld macht is.
Dan wordt een bedrijf zoals nu Google straks de nieuwe supermacht.