Het belang van 4 en 5 mei

Het is bijna weer zo ver. Dodenherdenking en Bevrijdingsdag. Ik ben van 1960 en mijn ouders waren kind in de oorlog. De Tweede Wereldoorlog is voor mij een belangrijke periode in de recente geschiedenis en weliswaar van grote invloed op de tijd waarin ik ben opgegroeid, en dus van invloed op mij, maar ik heb geen dag oorlog meegemaakt.
Ik heb nooit onder een bezetter geleden en ik ben nooit bevrijd.
Dat wil uiteraard niet zeggen dat ik 4 mei niets te herdenken, en 5 mei niets te vieren heb. In tegendeel.

De Tweede Wereldoorlog begon voor Nederland op 10 mei 1940 wanneer de Duitsers Nederland aanvallen. Officieel eindigde de oorlog in Nederland op 5 mei 1945. Officieel zeg ik omdat de oorlog voor heel veel mensen nog altijd niet is afgesloten. Zo is recent opnieuw bepaald dat de Duitse ambassadeur nog altijd niet welkom is bij de herdenking op de Dam. Dit ligt nog altijd ‘te gevoelig‘.
De Tweede Wereldoorlog is geen ziekte waarvan we genezen zijn, het is voor veel mensen een kanker die altijd op de achtergrond aanwezig blijft en bij tijd en wijle via nieuwe uitzaaiingen ziek maakt, overerft zelfs. Leest u anders deze familiekroniek eens wanneer u niet helemaal begrijpt wat ik bedoel.

Twee jaar geleden kwam ik bij toeval terecht op het Nederlandse ereveldje Orry-La-Ville in Frankrijk. Wij waren een paar dagen naar Parijs geweest en namen ‘the long way home’, dat wil zeggen, we reden maar wat in noordelijke richting en vermeden de grote wegen. Een plaspauze bracht ons op deze plek. Op de begraafplaats Orry-La-Ville liggen de resten van 114 Nederlanders. Een rondje langs de gedenkstenen leerde dat dit vaak nog maar jongens waren. De meesten rond de twintig.
Een betere beleving van 4 en 5 mei, op één een plek en op één moment kan ik mij niet indenken.
Ik was mij daar zeer bewust van mijn vrijheid en zeer bewust van de onvrijheid en de offers die de fundering onder mijn vrijheid hebben gelegd.

4 Mei gaat voor mij om de herdenking van al die mensen die dat fundament voor u en mij hebben gelegd. Het  helpt mij bij het besef dat onze vrijheid niet vanzelfsprekend is. En het helpt mij er aan herinneren dat ik alleen vrijheid zal kennen wanneer mijn buurman ook vrij is.
Dat vrijheid niet wordt bereikt door de inperking van iemand anders zijn vrijheid.
Dat strijden en vechten voor je idealen een goede zaak is. Maar dat er bijna niets is wat een oorlog rechtvaardigt.

Op 5 mei vier ik niet zozeer de bevrijding van Nederland als wel mijn eigen vrijheidsbeleving. Ik voel mij vrij in Nederland. Ik voel mij een bevoorrecht mens dat ik kan en mag zeggen wat ik vind. De enige onvrijheid die ik beleef komt voort uit onvrede met mijzelf.

Ik maak mij echter ook wel zorgen. Ik zou het erg jammer vinden wanneer 4 en 5 mei dezelfde kant op gaan als de christelijke feestdagen: we vieren het uitbundig, we gooien er bakken geld doorheen, maar heel veel mensen weten niet meer wat nu eigenlijk de reden van de vrije dag is.

Ik kan er goed vrede mee hebben wanneer 4 en 5 mei uiteindelijk steeds meer worden losgekoppeld van de Tweede Wereldoorlog, of elke andere oorlog. Tenslotte vallen lang niet alle slachtoffers van onvrijheid in oorlogen en is vrijheid veel meer dan het ontbreken van oorlog.
Als het maar wel een dag van bezinning op onze vrijheden en een dag van viering van onze vrijheid blijft.
En niet uitgehold wordt tot een paar vrije dagen met wat rituele momenten.

P.s. De foto toont een beeld van de beeldhouwer Cor van Kralingen dat staat op de erebegraafplaats van Olly-La-Ville.

1 Reactie

  1. Je hebt op een schitterende en vooral duidelijke manier onder woorden gebracht hoe ook ik 4 en 5 mei ervaar. En ik vermoed, velen met ons die de oorlog niet meegemaakt hebben.

Zeg het maar!

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.