In de NRC staat vandaag een artikel over de betrekkingen tussen Nederland en Duitsland, en dat de Duitse ambassadeur op 4 mei nog altijd niet welkom is.
Wordt het nu echt niet eens tijd om juist samen met de voormalige vijand de doden te eren?
De tragedie waaronder de wereld gebukt ging in de periode 1940 – 1945 is voor de huidige generatie Nederlanders wellicht nauwelijks te bevatten. De tweede wereld oorlog heeft aangetoond waartoe mensen, en heel vaak ‘gewone’ mensen in staat zijn. De meest gruwelijke misdaden en de grootste heldendaden zijn gepleegd. De pijn uit die periode is ook voor hele grote groepen mensen nog dagelijks voelbaar, ik wil daar geen misverstand over laten bestaan.

Aan de andere kant vraag ik mij wel af waarom wij (nog) niet in staat zijn om te herdenken met de toenmalige vijand. En, zoals het woordje ‘nog’ al suggereert, wanneer kan dat dan wel? Als er niemand meer is die lijdt onder de gevolgen? Dat lijkt mij geen goede optie.
Op dit moment is een gezamenlijke herdenking nog uitgesloten omdat dit ‘te gevoelig’ ligt. Bijzonder vind ik dan weer dat dit blijkbaar alleen ‘te gevoelig ligt’ voor de herdenking op de Dam. Voor meer plaatselijke herdenkingsbijeenkomsten zou het wel kunnen volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

En dat vind ik nu gek. Ligt het voor een burger in, noem maar wat, Apeldoorn dan niet gevoelig? Of komen de mensen waarvoor dit het meest gevoelig ligt naar de Dam?
De huidige Duitser van na 1940 kan niet meer worden aangerekend wat hun ouders en grootouders aangericht hebben. Wel mag worden verwacht dat zij van de geschiedenis geleerd hebben.
Net als Nederlanders zijn zij niet in staat geweest hun geschiedenis vooraf te kiezen. Men is geboren. Als kind van een dader, als kind van een slachtoffer (en ook kinderen van daders zijn vaak weer slachtoffer).

Ik ben er van overtuigd dat verreweg het allergrootste deel van alle Duitsers en alle Nederlanders van mening zijn dat wat er gebeurd is nooit had mogen gebeuren en nooit meer mag gebeuren. En het gebeurd toch. Niet meer in Nederland, niet meer in Duitsland. Maar genocide wordt gepleegd, onterende martelingen zijn aan de orde van de dag en idioten die de wereld in brand steken zijn er nog altijd.

Wij herdenken om niet te vergeten. Wij herdenken om lessen te blijven trekken uit het verleden. De Duitsers ook. Dat de Duitsers met ons willen herdenken is voor mij een erkenning van schuld.
Pas als de Duitsers liever niet met ons zouden willen herdenken, dan pas hadden we een probleem.

Om nu, na 75 jaar, gezamenlijk stil te staan bij deze diep zwarte episode uit de geschiedenis lijkt mij een loffelijk streven.