Ik vind kijken naar de toekomst soms beangstigend.
Niet vanwege (economische) crisissen die ons wellicht te wachten staan, pensioenen die verdampt blijken of het uiteenvallen van het systeem zoals wij het nu kennen. Zelfs mogelijke lichamelijke aftakeling, fysieke beperkingen de achteruitgang van zintuigen maken mij niet ‘bang’.
Het is veel meer het verlies van de flexibiliteit in mijn brein dat ik vrees.
Wanneer ik naar mijn kinderen, naar mijzelf en naar mijn ouders kijk dan lijkt het wel of wij de scherpe hoekjes van onze eigen geschiedenis afslijpen, hier en daar stukjes afbreken en ook nieuwe stukjes creëren om de gaatjes een beetje mee op te vullen. De ‘bijgeschaafde’ geschiedenis gebruiken we vervolgens als onze nieuwe waarheid. Het is niet voor niets dat tien mensen dezelfde gebeurtenis zich op tien verschillende manieren kunnen herinneren. Iedereen modelleert zijn eigen geschiedenis. Iedereen zijn eigen waarheid.
Naarmate de tijd verstrijkt lijken we ons ook steeds meer vast te bijten in hoe wij ons een geschiedenis herinneren. Of beter, de versie zoals wij die hebben ingekleurd, bijgeschaafd, aangevuld, opgepoetst en opgeborgen in ons brein. Naarmate we ouder worden lijkt onze herinnering, onze waarheid steeds minder ter discussie te mogen staan. Als de bijbel van een gereformeerde. Er valt niet aan te tornen, er is geen ruimte voor twijfel en we dulden nauwelijks tegenspraak.
Het is zo. Zo is het gebeurd, en niet anders.
Dat onze versie van de geschiedenis uiteindelijk de enige waarheid is komt volgens mij niet door de wijze waarop wij de herinneringen hebben vastgelegd. Het komt veel meer – ben ik bang – door het afnemen van de elasticiteit van ons brein. Het is niet eens dat we niet willen nadenken of wij het ons wel helemaal goed herinneren, het is veel meer dat we het niet meer kunnen.
We kunnen er niet goed meer ‘bij’, we kunnen ons er niet genoeg voor concentreren, niet meer toe zetten. Het lukt niet meer.
En daarom zeggen we dan maar: ‘Nee, dat zie je verkeerd. Zoals ik het mij herinner, zo is het gegaan.’
Tenminste, dat is mijn angst dan hè.
Misschien is het ook wel een beetje mijn hoop.
Anders moet het bijna zo zijn dat mijn hoofd vol zit met valse geschiedenissen.
14 augustus 2011 op 18:58
Met jou zal het vast mee gaan vallen, dat ouder worden. Als je al zulke stukken kunt schrijven, dan ben je vast felxibel genoeg om, ook naar mate je ouder wordt, je elasticiteit te behouden.
18 augustus 2011 op 01:20
Volgens wetenschappelijk onderzoek is deze selectieve manier van herinneren en het opvullen van deze herinneringen met mooiere alternatieven een bewezen feit. Vandaar dat oudere mensen veelal zeggen dat het vroeger beter, mooier en gemoedelijker was. Bewust zijn van deze bijzondere werking van ons brein zou ruimte voor een ieders interpretatie moeten open laten, zeker wanneer er gesproken wordt over gezamenlijke herinneringen. Dit is zeker een kwestie van willen, mits je deze kennis over de werking van je/het brein hebt uiteraard.
23 augustus 2011 op 11:44
Mooi. Ik herken het.
De waarheid over iets wat er gebeurd is, bestaat dus ook niet echt. Die ligt dan in het midden van wat ik en de ander ons er van herinneren. Maar onze eigen gekleurde herinneringen kunnen ook heel mooi en troostend zijn.
Zo heb ik jarenlang rondegelopen met een grote liefde voor een schilderij uit Kroller-mueller. Ik zag het regelmatig voor me (in mijn hoofd) en genoot er weer van. Later, toen ik weer eens ging kijken, bleek het schilderij er in het echt heel anders uit te zien dan ik het in mijn gedachten had bewaard.
23 augustus 2011 op 13:33
Ik ken dat. Bizar. Soms kun je de herinnering ook maar beter koesteren.