Vrijheid is als voorrang in het verkeer

Vrijheid is een tegenstrijdigheid.
Vrijheid is immers helemaal persoonlijk. Wat vrijheid voor de één is, is gevangenschap voor de ander. Er zijn bijvoorbeeld mensen die zich ‘vrij’ voelen wanneer zij niet gebonden zijn door een (liefdes)relatie. Ik voel mij daarentegen pas vrij sinds ik niet meer op jacht hoef.
Omdat we niet alleen zijn maken we afspraken hoe we met elkaar omgaan. Willen we een zekere vorm van vrijheid kunnen beleven dan zullen we met elkaar moeten afspreken wat wel en wat niet kan.
Doe we dat niet, dan is er geen vrijheid, dan heerst chaos. Maar door afspraken te maken beperken we elkaars vrijheid. Dat dan weer wel.

Vanmorgen vroeg ik aan mijn volgers op Twitter: “Wat is voor jou vrijheid? In 140 tekens graag.”
Ik vroeg dat omdat ik zelf al een tijdje in mijn hoofd heb dat vrijheid niet bestaat. Niet bestaat omdat het niet kan bestaan. We zijn met teveel. We zijn sociale dieren. We zullen altijd in elkaars omgeving verkeren met onze individuele definitie van vrijheid. En we zullen altijd afspraken met elkaar maken om het voortbestaan van de sociale groep te garanderen. En daar past simpelweg de ultieme, individuele vrijheid niet bij.
Wij zullen nooit meer vrijheid ervaren dan de groep ons toestaat.
Het is niet onze individuele definitie die bepaald hoe vrij we zijn, maar onze gezamenlijke definitie die aangeeft waar de grenzen aan de individuele vrijheid liggen.
Vrijheid, in de pure zin van het woord, bestaat in mijn ogen dus niet.

Ik vroeg er mijn volgers op Twitter dus naar. En, ik kreeg een hoop leuke en interessante reacties. Een aantal reacties uit mijn mini-enquête heb ik hieronder weergegeven. Reacties van gelijke strekking heb ik weggelaten.
Het gaat over vrijheid, dus een antwoord kan nooit fout zijn, of goed.
Ik geef er wel een reactie op. Al was het maar om jullie te prikkelen.

Vrijheid is mijzelf bewegen binnen de normen en waarden die God gesteld heeft en mijzelf hierdoor vredig,kalm en vrij te voelen (Twettepet)

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: geloven in een god is voor mij een vorm van angst. Angst voor het onbekende, angst voor de dood, angst voor de zinloosheid.
En derhalve altijd een uiting van onvrijheid.

De mogelijkheid om je eigen toekomst te bepalen, onafhankelijk van je afkomst, geslacht, religie en sexuele geaardheid. (@Jemsmit)

Tja, dat is leuk gesteld. Maar, op welke leeftijd gaat dat dan bijvoorbeeld in?
Ik heb mijn kinderen (in ieder geval tot vandaag) geenszins ‘vrij’ opgevoed. ‘Ik ben de baas, ik ben papa en jij bent kind en jij luistert naar mij. Dat bepaal ik voor jou.’
Daar heb ik zeker geen spijt van. Kinderen groeien in een beschermde, gecontroleerde en in zeker mate beperkte omgeving op tot individuen die met vrijheden om kunnen gaan en vrijheden weten te waarderen.
Daar is opvoeding voor nodig, kinderen worden niet vanzelf ‘in volledige vrijheid’ groot.
Tenminste, ik geloof dat niet.

Je leven te leven zonder te denken aan wat anderen er van je gedrag vinden. Leven zonder te (ver)oordelen. (@MdKaatje)

Ok, hier spreekt dus uit dat je de ander niet persé nodig hebt om vrij te zijn. Maar helaas, daar is die ander wel voor nodig. Want niet alleen moet het jou lukken om niet te denken aan wat anderen van jouw gedrag vinden, maar die ander moet jou met jouw gedrag ook met rust laten. En, zo werkt het niet.
Het is een mooie individuele definitie van vrijheid, maar praktisch gezien – in de grote groep – een onhaalbare.

Vrijheid is voor mij: kunnen doen wat ik wil, zonder tegenstand van ziekte, regels of meningen van anderen. (@tuxeltje)

En dus onmogelijk.

Vrijheid is te kunnen doen wat je wilt zonder een ander schade toe te brengen op welk vlak dan ook. (@EricVerberne)

Je kunt niet ‘doen wat je wilt’ wanneer je tegelijkertijd een ander geen schade mag toebrengen ‘op welk vlak dan ook’.
Dat is geen vrijheid, dat heet een tegenstelling.

vrijheid is iedereen het respect gunnen zijn of haar vrijheid zelf in te vullen. En je eigen vrijheden niet op te dringen. (@Baklap2)

Ja, mooi. Alleen, hoe weten de anderen wat ik als mijn vrijheid zie, en welke ruimte ik daarvoor nodig heb als ik het hen niet mag ‘opdringen’. Ga je er van uit dat de ander jou die vrijheid zonder meer geeft?

Vrijheid is ervaren van een grenzeloos bestaan: Omgaan met grenzen terwijl alles is zoals het is. (@fotovandenatuur)

Die moet me nog eens uitgelegd worden, ik snap hem niet. Dit valt voor mij in de categorie ‘klinkt leuk, maar maak het eens praktisch’.

Vrijheid? Dat iemand eerst aan me vraagt wat ik ermee wil, voor iemand er wat mee doet. (@PJCokema)

Ehhh, het lijkt er een beetje op dat jij de vrijheid wilt om te bepalen of jij ergens wat mee wilt en dus of een ander ergens iets mee mag. Dat zul je vast niet bedoelen?

Jezelf kunnen zijn. (@pieter020)

Ik snap het. Maar geldt dat dan ook voor iedereen? Niet alleen homo’s en hetero’s, maar ook pedo’s bijvoorbeeld?

Zonder zorgen zijn omtrent uiten van mening, voorkeur en afkeer en durven maken van keuzes en stappen zonder angst. (@Caro_Geurtsen)

En? Ben je dat? Bij jij vrij? Ga je ooit zo vrij worden? Is het haalbaar? Voor jou, je kinderen of de mensheid in het algemeen?

Ultieme vrijheid: dat er door niets of niemand op je gewacht wordt. Even opwinding en dan leegte. Naar. (@MarianneWip)

Hé, nog niet gezien. Vrijheid, de ultieme vrijheid is naar. Er zijn vast mensen die hier wat van vinden.
Ik denk dat er heel wat inzit. De ultieme vrijheid staat misschien wel gelijk aan eenzaamheid.

Binnen bepaalde wetmatige kaders m’n eigen keuze maken. Kaders zijn nodig anders anarchie. Soms zijn kaders beperkend. (@twit_pik)

Iemand die vrijheid niet koppelt aan doen en laten waar je zin in hebt. Als dit de definitie van vrijheid is, dan kan vrijheid denk ik bestaan.

Vrijheid is slechts de illusie die ontstaat bij het overschrijden van grenzen die voor de massa gelden. (RobertdeRuijter)

Ik vind hem mooi. Heel mooi.

vrijheid: gedachten, woorden en daden niet laten beknotten door wat ‘normaal’ wordt geacht, mensen iets leren van jou ervaringen. (@Hemelwandelaar)

Ja, mooi natuurlijk. Maar dat niet ‘laten beknotten’, dat vraagt uiteraard kracht, weerstand, vechten. Dat is geen vrijheid, dat is strijd. ‘Mensen iets leren van jou ervaringen?’ Wat heeft dat precies met vrijheid te maken?

Vrijheid is dat je niet de behoefte hebt om, uit angst of ander negatief gevoel, een ander in zijn vrijheid te beperken. (@Zjanette)

Waarom die tussenzin? Zonder die tussenzin zou het wel eens heel dicht in de buurt kunnen komen van wat vrijheid misschien is: de vrijheid van de ander niet beperken.
Wat vindt u?

Ik kom overigens tot de volgende (voorlopige) conclusie:

Vrijheid is als voorrang in het verkeer, het moet je worden gegund.

Om de onmogelijkheid van vrijheid te ervaren gelieve u van A naar B te fietsen in een willekeurige stad.

O ja, en reuze bedankt allemaal!

6 Reacties

  1. Ik kan alleen maar denken aan Janis Joplin: Freedom’s just another word for nothing left to loose…

    Voor mij is het een overschat en te vaak misbruikt begrip.

    Mooi blog, Berend!

  2. Ik zei: Vrijheid? Dat iemand eerst aan me vraagt wat ik ermee wil, voor iemand er wat mee doet. (@PJCokema)
    Jij zei: Ehhh, het lijkt er een beetje op dat jij de vrijheid wilt om te bepalen of jij ergens wat mee wilt en dus of een ander ergens iets mee mag. Dat zul je vast niet bedoelen.

    Klopt, dat bedoel ik niet zo. Ik doel op opgedrongen zaken. Het lijkt me veel aardiger als we van elkaar weten wat we met vijheid willen, voor we iets ondernemen dat misschien de vrijheid van een ander belemmert.

    Interessant blog trouwens. Ik geloof ook niet zo in vrijheid als een zelfstandig, objectief of neutraal verschijnsel.

  3. Je vroeg toch “wat is voor jou vrijheid?”

    en niet: “wat houdt vrijheid voor iedereen in?”

    dus het meeste commentaar op de antwoorden die je hebt gekregen, zijn onnodig.

    je stelt bij de meeste antwoorden namelijk dat wat voor de één vrijheid is, voor de ander een beknotting van zijn vrijheid.

    maar daar ging het niet om.

    en om prettig met iedereen te kunnen samenleven, is het handig om afspraken te maken.

    en inderdaad houdt dat meestal in, dat je je niet altijd vrij kan voelen. en dat vindt ik ook goed.

    maar daarom vind ik nog wel dat vrijheid betekent dat je je eigen leven kan bepalen en inhoud geven. zodra je daar een ander voor nodig hebt, dat die het voor jou aangenaam moet maken, beperk je diegene in zijn/haar vrijheid.

    en dat kan dan wel vrijwillig gebeuren, dat doet niets af aan het feit dat het een beperking van persoonlijke vrijheid is.

    (@mdkaatje)

  4. Zit vanachter een mini laptopje te schrijven en dat is niet de meest ultieme omstandigheid omdat die heen en weer scrollen vergt, en dat vind ik vreselijk veel gedoe. Maar op t gevaar af dat mijn reactie erg onvolledig wordt, wil ik m toch nu geven want het alternatief is waarschijnlijk uitstel en daardoor toch bijna zeker afstel.

    Ik kan me vooral heel erg vinden in wat ik nu even vrij vertaal als jouw strekking: “Vrijheid is relatief want gerelateerd aan de omstandigheden”, en dat ben ik grotendeels met je eens.

    Ook ik had een definitie uit mijn mouw geschud die mij persoonlijk wel beviel, tegelijk besefte ik dat het een soort utopia betreft, een wenselijkheid.
    Omdát het ervaren van vrijheid toch altijd grotendeels afhankelijk zal zijn van omstandigheden, innerlijke flexibiliteit en incasseringsvermogen én wilskracht om je niet door tegenslagen te laten weerhouden in gaan voor t meest mogelijk haalbare aan geluksfactor.

    Misschien is dit dan ook tegelijk een antwoord op je vragen nav mijn bijdrage. Ik ga even terugscrollen om dat te controleren omdat ik een geheugen als een vergiet heb –

    …En? Ben je dat? Bij jij vrij? Ga je ooit zo vrij worden? Is het haalbaar? Voor jou, je kinderen of de mensheid in het algemeen?

    nee, ik ervaar mezelf niet als vrij en vermoed nu dat ik heel misschien, als t meezit en als ik het ‘goed’ aanpak, weer een beetje in de buurt kan komen van wat ik eerder al wel ervaren heb. tegelijk is dat ook een stukje inzicht, vrijhed is niet absoluut en waarschijnlijk ook steeds een momentopname, althans de beleving ervan.
    Ik heb ooit eens een boek gelezen van ik meen een Ier, die gegijzeld was en in een langdurige gevangenschap onder primitieve en intimiderende omstandigheden tot een behoorlijk hoge graad van vrijheidsbeleving kwam op den duur, door het geestelijk ontsnappen aan zijn uiterlijke beperkingen, en dat (voor mij indrukwekkende) boek heeft wel mede gemaakt dat ik het met je slotconclusie maar gedeeltelijk eens ben. Ook al wordt de vrijheid niet gegund, hij valt naast te bepleiten en te bevechten, nog steeds ook wel te beleven, subjectief gezien. Alweer mede afhankelijk van innerlijke kracht etc. Dus ik denk dat we een mate van vrijheidsbeleving kunnen oefenen, die misschien wel grenst aan weerbaarheidstraining, en dat hoop ik mijn offspring mee te geven en wens ik ook de mensheid toe. Ondertussen aan de voorwaardenkant zo kritisch mogelijk mijn best en eigen bijdrage leverend. Dank voor je blog en inspiratie voor #denkraam soepelen.
    Hartelijke groet, Carolien

Zeg het maar!

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.